BİST nedir ve BİST’te nasıl yatırım yapılır sorguları borsayla ilgilenen birçok yatırımcı için bu piyasaya girişte anahtar kelimelerdir. Piyasa haber ve analizlerde sık sık karşılaşılan BİST kısaltması ve karşısında yer alan yüzdesel değişim değerleri birçok yatırımcı için anlamlı değildir.
Borsada ilk defa yatırım yapanlar için BİST nedir, BİST’te nasıl yatırım yapılır sorgusuna önce BİST nedir tanımı ile başlayalım.
BİST nedir? BİST’in piyasa özellikleri ve işlem gören enstrümanalar
BİST kısaltması, Türkiye’nin tek organize ve resmi borsası Borsa İstanbul kelimelerinin kısaltmasından oluşmaktadır. BİST, 30 Aralık 2012 yılında Sermaye Piyasası Kanunu ile borsacılık yapmak üzere kurulmuş, bünyesinde birçok piyasayı barındırmaktadır. Borsa, çatı bir borsadır ve bünyesinde bulunan piyasaların yönetimi, gelişimi, yeni borsaların geliştirilmesi, yönetilmesi dahil borsacılık faaliyetleri üzerine çok geniş yetki ve çalışma alanı ile görevleri kanunlarca tanımlanmıştır.
BİST bünyesinde tahvil, bono, hisse senetleri, sabit ve esnek fonlar, aracı kurum ve özel şirket fonları, altın gibi kıymetli madenler, pamuk gibi zirai emtialar, gayrimenkul sertifikaları, döviz çiftlerinin spot ve vadeli olarak işlem gördüğü birçok piyasa mevcuttur. BİST sermaye piyasalarının fon ihtiyacının karşılanması, yatırımcıların yatırım ihtiyaçlarına çözüm olmak dışında yabancı sermaye için de cazip olan çok geniş yelpazede ürün gamına sahiptir.
BİST bünyesinde faaliyet gösteren piyasalar,
Pay Piyasası: her sektörden şirketlerin hisselerinin, yeni pay alma haklarının, borsa yatırım fonlarının, varantların ve sertifikalarının işlem gördüğü likit, şeffaf ve güvenli bir piyasadır.
Borçlanma Araçları Piyasası: Tahvil, bono, repo gibi borçlanma araçlarının işlem gördüğü nitelikli yatırımcıların işlem yaptığı birinci el piyasalardır ve kurumsal yatırımcılar işlem yapabilirler. Bu piyasada TL ve döviz cinsi ihraç edilmiş borçlanma araçları, menkul kıymetleştirilmiş varlık, kira sertifikaları, TCMB tarafından ihraç edilen likidite senetleri dahil geniş çapta borçlanma araçları işlem görür.
Vadeli işlem ve Opsiyon Piyasası: Vadeli ve kaldıraçlı işlem yapmak isteyenler için VİOP piyasası spekülatif, hedge ve arbitraj amaçlı işlemler yapılabilen çok küçük teminatların bile yatırıma yönlendirilebildiği, düşük maliyetli, çift yönlü işlemlerin yapılabildiği kurumsal ve bireysel yatırımcıların işlem yapabildiği türev bir piyasadır.
Kıymetli madenler ve Taşlar Piyasası: Altın, gümüş, elmas gibi kıymetli madenlerin dünya standartlarına uygun piyasa koşullarında işlem görmesini sağlamak amacıyla organize olan bu piyasa, aynı zamanda ihracatta önemli payı olan altının ihracatının artması gibi birçok misyonu olan piyasadır.
Piyasa Denetim ve Gözetim Merkezi: Borsada işlem yapan kurumların, bireylerin ve işlem gören ürünlerin borsa kurallarına uygun olarak yapılıp yapılmadığının izlenmesi ve raporlanması gibi görevler yapmaktadır.
BİST’te nasıl yatırım yapılır?
BİST nedir ve BİST bünyesinde faaliyet gösteren piyasalar ve enstrümanlar hakkında genel bir bilgi verdikten sonra bireysel yatırımcı için BİST’te ve VİOP’ta nasıl işlem yapılır sorusunu kısaca cevaplamaya çalışalım.
Pay Piyasası ve VİOP yatırımcının direkt işlem yapamayacağı fakat aracı kurumlar vasıtası ile kolaylıkla işlem yapabileceği borsalardır. Pay piyasası BİST’te işlem gören hisse senetlerinde ve endekslerde spot fiyatlar üzerinden, VİOP’ta ise vadeli işlem sözleşmeleri ve opsiyonlarda vadeli fiyatlar üzerinden kaldıraçlı işlem yapılabilir.
BİST’te yatırım yapmak için alanında uzman bir aracı kurumda müşteri hesabı açılması sonrası kurum tarafından verilen kullanıcı adı ve şifre ile aracı kurum borsa işlem platformuna online bağlanarak alım veya satım eminin verilmesi yeterlidir.
BİST, VİOP ve yurtdışı borsalarda yatırım yapmak için sektörün ödüllü ve lider kurumu GCM Menkul Kıymetler’in www.gcmforex.com adresini ziyaret edebilirsiniz.